- Home >
- Services >
- Access to Knowledge >
- Trend Monitor >
- Domain of Application >
- Trend snippet: Een drietal ontwikkelingen in de samenleving die volgens de politie van grote invloed zijn op het ontstaan van maatschappelijke onrust en daarmee op het huidige politiewerk
Trends in Security Information
The HSD Trendmonitor is designed to provide access to relevant content on various subjects in the safety and security domain, to identify relevant developments and to connect knowledge and organisations. The safety and security domain encompasses a vast number of subjects. Four relevant taxonomies (type of threat or opportunity, victim, source of threat and domain of application) have been constructed in order to visualize all of these subjects. The taxonomies and related category descriptions have been carefully composed according to other taxonomies, European and international standards and our own expertise.
In order to identify safety and security related trends, relevant reports and HSD news articles are continuously scanned, analysed and classified by hand according to the four taxonomies. This results in a wide array of observations, which we call ‘Trend Snippets’. Multiple Trend Snippets combined can provide insights into safety and security trends. The size of the circles shows the relative weight of the topic, the filters can be used to further select the most relevant content for you. If you have an addition, question or remark, drop us a line at info@securitydelta.nl.
visible on larger screens only
Please expand your browser window.
Or enjoy this interactive application on your desktop or laptop.
Een drietal ontwikkelingen in de samenleving die volgens de politie van grote invloed zijn op het ontstaan van maatschappelijke onrust en daarmee op het huidige politiewerk
De coronapandemie
Demonstreren is een grondrecht, en de bereidheid tot demonstreren tegen de coronamaatregelen is groot. Menig burger voelt zich het slachtoffer van het coronabeleid en diverse groepen keren zich tegen de maatregelen. De politie begeleidt de demonstraties en krijgt daarbij te maken met uitwassen als geweld en rellen. Het is een klein deel van betogers en/of relschoppers dat een hoog risico kent op extreem gedrag. Desalniettemin heeft hun gedrag grote invloed op het politiewerk, zowel in de preparatie als tijdens de inzet ter plekke.
De gehele samenleving staat onder druk: de zorg, de horeca, het onderwijs en ook de politie en de handhaving. Zoals burgemeester Halsema het verwoordde in een uitzending van Buitenhof: “Terecht wordt er bij de maatregelen rekening
gehouden met de schaarste onder het zorgpersoneel. Omdat iedereen zich realiseert dat op een gegeven moment mensen
uitgeput raken … Aan de andere kant wordt er af en toe gesuggereerd dat de handhaving een onuitputtelijke bron is waaruit je zou kunnen tappen….Dat is natuurlijk niet zo. …. En ik zie daar ook de uitputting, ik zie daar ook de agressie op straat
toenemen.”
In een gezamenlijk opiniestuk onderschrijven diverse burgemeesters in januari 2022 dat een repressieve overheid het handhavingsapparaat uitput en tegenover zijn eigen burgers komt te staan: “Het is feitelijk onmogelijk maar ook rechtsstatelijk onwenselijk om met repressie Nederlandse burgers te overtuigen van de juistheid van maatregelen.”
De coronapandemie gaf polarisatie een impuls en een voedingsbodem, aldus politiemedewerkers. Het wij/zij denken is toegenomen en meer uitgesproken: je bent voor of tegen de coronamaatregelen en voor of tegen vaccinatie. Dit speelt zowel
in de politieke arena als tussen burgers uit alle lagen van de bevolking. Het wakkert het wantrouwen in de politiek en overheid aan en doet afbreuk aan het geloof in de wetenschap. Deze geluiden zijn onmiskenbaar en ook binnen de politie is het onder collega’s onderwerp van discussie.
Toenemende tegenstellingen en spanningen
Het is een tijd van crises, in meervoud. Niet alleen is sprake van een coronacrisis, maar ook van een crisis op de woningmarkt, een klimaatcrisis en er speelde in 2021 een kabinetscrisis. Burgers onderling, burgers versus de overheid, en politici onderling: er is sprake van verdeeldheid op diverse fronten over hoe de crises het hoofd te bieden. Politiemedewerkers zien de polarisatie en intolerantie in de samenleving toenemen. Daarbij krijgen de extreme flanken aandacht en is het veelal stil in ‘het midden.’ Terwijl politiemedewerkers juist ook dienstbaar willen zijn naar die burgers in het midden. “Er is altijd wel iemand tegen iets” en op het oog ‘normale burgers’ houden er extremere denkbeelden op na. Politiemedewerkers merken dat daarbij sprake is van een verharding. Mensen staan vaker tegenover elkaar en (de bereidheid tot) geweld en bedreiging, online of fysiek, lijkt frequenter en heviger dan voorheen.
Intolerantie ten opzichte van bepaalde groepen, discriminatie en racisme zien politiemedewerkers als van alle tijden. Het
afgelopen jaar was met regelmaat sprake van bedreigingen en geweld richting de LHBTIQ+-gemeenschap, met veelal jonge
daders. Daarnaast leeft onder politiemedewerkers, met de migratiegolf van 2015 in het achterhoofd, en gezien de huidige
mondiale ontwikkelingen, de verwachting dat het aantal migranten en vluchtelingen dat naar Nederland komt zal toenemen. Daarmee gepaard gaand zien zij een mogelijke toename van anti-migratiesentimenten, een verharding ten opzichte van vluchtelingen en het ‘clashen’ van culturen. Politiemedewerkers merken dat er sprake is van toenemende ongelijkheid, die volgens hen onvermijdelijk tot confrontaties en botsingen zal leiden. Sommige burgers zijn zeer (kans)rijk waar anderen juist (kans)arm zijn en een achterstand hebben. Zij wijzen op de groeiende kloof tussen arm en rijk en op onderliggende problematieken als perspectiefloosheid en woningnood. Het concept energie-armoede deed dit jaar haar intrede met het stijgen van de energieprijzen en eveneens veelzeggend is de term ‘digitale ongelijkheid’.
Dalend vertrouwen in de overheid en haar instanties
Het jaar 2021 was het jaar van een langdurig regerend demissionair kabinet. Ondertussen speelde de toeslagenaffaire en was sprake van datalekken bij de overheid. Het coronabeleid lag onder vuur en werd gekenschetst als weinig daadkrachtig. Het vertrouwen in de overheid is flink gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. Onderzoek uitgevoerd door diverse universiteiten stelt dat Nederland in september 2021 het karakter heeft van een laag-vertrouwensamenleving waarbij
minder dan 30 procent van de Nederlanders aangeeft vertrouwen te hebben in de overheid. Jet Bussemaker, een van de onderzoekers stelt: “De coronacrisis, de toeslagenaffaire, de kabinetsformatie, het telt allemaal bij elkaar op. Zulke dalingen in zo’n korte periode, dat is echt uitzonderlijk. Ook de media en instanties als het RIVM en de GGD worden minder vertrouwd dan aan het begin van de coronacrisis.” De politie fungeert vaak als het gezicht van de overheid en wordt met regelmaat benaderd met een wantrouwende of vijandige houding.