Samenwerken aan Cyberweerbaarheid: Cyberburgemeester Visser over de Rol van Gemeenten in Digitale Veiligheid

In een steeds digitaler wordende wereld spelen gemeenten een cruciale rol in het waarborgen van cybersecurity voor hun inwoners en lokale bedrijven. In dit interview spreken we met Cornelis Visser, burgemeester van Katwijk en één van de 17 cyberburgemeesters in Nederland, over het belang van digitale veiligheid, de rol van cyberburgemeesters, en de gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten om een weerbare digitale samenleving op te bouwen. Burgemeester Visser licht toe welke samenwerkingsinspanningen op lokaal en regionaal niveau worden ondernomen, met name ter ondersteuning van het mkb en ter bescherming tegen de toenemende dreiging van cybercriminaliteit.

Wat houdt de rol van cyberburgemeester precies in?

Nederland telt 17 cyberburgemeesters. Wij hebben het initiatief genomen om met elkaar samen te werken in het ‘platform cyberburgemeesters' om elkaar te informeren over digitale ontwikkelingen, bedreigingen en oplossingen. Het doel is kennisuitwisseling, slimme samenwerking en gezamenlijk invloed uitoefenen voor meer aandacht en financiering voor digitale veiligheid op lokaal en regionaal niveau. Als cyberburgemeesters richten we ons op vier kerntaken: het waarborgen van informatiebeveiliging, voorbereiding op cyberincidenten en online ordeverstoringen, en het regisseren van lokaal veiligheidsbeleid, inclusief de preventieve aanpak van cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit. Zo werken we samen aan een veiliger digitale samenleving. De thema’s waar ik mij als cyberburgemeester specifiek mee bezighoudt zijn de ethische kant van AI, ontwikkelingen in Europa, en een pilot vanuit de gemeente Katwijk met Microsoft Co-pilot. Daarnaast ben ik als burgemeester van de gemeente Katwijk de cyberburgemeester voor de politie-Eenheid Den Haag en voorzitter van de cyberdriehoek met Openbaar Ministerie en de politie-Eenheid Den Haag.

Tijdens de Cybersecurity Month zetten we (Provincie Zuid-Holland, verscheidene gemeentes in Zuid-Holland en Security Delta) ons in om gemeenten te stimuleren en te ondersteunen bij het organiseren van cybersecurity-activiteiten voor lokale ondernemers. Hoe belangrijk vindt u het dat gemeenten de handen ineenslaan om gezamenlijk meer impact te maken op het gebied van cyberweerbaarheid, vooral richting het mkb?

Het is essentieel dat gemeenten de handen ineenslaan om gezamenlijk meer impact te maken op het gebied van cyberweerbaarheid, vooral richting het mkb. Het mkb is vaak lastig te bereiken omdat ondernemers vooral met hun vak bezig zijn en cyberveiligheid minder prioriteit geven. Toch is het van groot belang dat ze hier tijd voor vrijmaken en hulp inschakelen om zich te beschermen. Er zijn genoeg instellingen die bedrijven hierbij kunnen ondersteunen. Gemeenten hebben een cruciale rol in het vergroten van bewustwording en ondernemers laten weten waar ze terecht kunnen voor hulp. Dit gaat niet alleen om het voorkomen van slachtoffers, maar ook om potentiële daders af te schrikken. Cybercriminaliteit lijkt misschien makkelijk, maar de straffen zijn aanzienlijk.

En hoe ziet u de rol van dit initiatief in het inspireren van andere steden om zich hierbij aan te sluiten?

Dit initiatief kan een sterke voorbeeldfunctie vervullen voor andere steden. Door te laten zien hoe een samenwerking tussen gemeenten, provincie en organisaties als Security Delta leidt tot concrete resultaten op het gebied van cyberweerbaarheid, kunnen we andere steden inspireren om ook samen te gaan werken of aansluiten bij gemeenten die al samenwerken. Wanneer gemeenten samen optrekken, kunnen ze meer impact maken, vooral richting het mkb. Door ervaringen en kennis te delen, wordt het makkelijker voor andere steden om vergelijkbare stappen te zetten. Dit draagt niet alleen bij aan lokale veiligheid, maar versterkt ook de digitale weerbaarheid van de hele regio.

In verschillende rapporten is het naar voren gekomen dat bedrijven in het mkb steeds vaker het doelwit worden van cyberaanvallen, wat zou u ondernemers in Zuid-Holland als advies willen meegeven?

Mijn advies aan ondernemers in Zuid-Holland is om cyberveiligheid echt serieus te nemen, ongeacht de grootte van je bedrijf. Cyberaanvallen treffen steeds vaker het mkb, juist omdat ze vaak minder goed beveiligd zijn en cyberveiligheid niet als een van hun prioriteiten hebben. Maak tijd vrij om je systemen te beschermen en schakel hulp in waar dit nodig is. Er zijn tal van organisaties en instanties in de regio die kunnen hierin ondersteunen, maak daar dus gebruik van. Investeer tegelijkertijd ook in basismaatregelen zoals sterke wachtwoorden, het regelmatig uitvoeren van updates en een back-up- en crisisstrategie. Voorkomen is altijd beter dan genezen, een geslaagde cyberaanval kan een ondernemer veel geld kosten (zelfs tot een faillissement leiden), je reputatie schaden en veroorzaakt vaak persoonlijk leed. 

Welke stappen acht u zelf noodzakelijk om ondernemers in uw gemeente cyberweerbaarder te maken?

Allereerst natuurlijk, het lijkt een open deur, de bovengenoemde basismaatregelen zoals sterke wachtwoorden en het uitvoeren van back-ups en updates. Maar zorg er ook voor dat je een crisisplan hebt; wanneer jouw bedrijf vandaag wordt gehackt, weet jij dan wat je moet doen? Er zijn diverse organisaties en instanties in de regio die ondernemers ook hierbij goed kunnen helpen. Daarnaast blijft bewustwording een belangrijke stap. Gemeenten moeten ondernemers blijven informeren over de digitale risico’s via campagnes en voorlichting. Dit gebeurt gelukkig al in veel gemeenten in samenwerking met het Platform Veilig Ondernemen (PVO). Daarnaast is het essentieel dat ondernemers gemakkelijk toegang hebben tot ondersteuning, bijvoorbeeld via samenwerkingen met regionale cybersecurityorganisaties of cybersecurityexperts.

Wat zou u uw collega’s in andere gemeentes als advies willen meegeven?

Mijn advies aan collega-burgemeesters: zet digitale veiligheid echt hoog op de agenda en werk actief samen.  Cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit stopt niet bij gemeentegrenzen, dus het is belangrijk om ervaringen, kennis en middelen te delen. Zorg voor een goed beleid binnen je eigen gemeente dat ook goed wordt uitgevoerd. Werk samen met andere gemeenten. Een regionale samenwerking genereert  een nog grotere impact. Investeer in bewustwording onder zowel inwoners als ondernemers, en maak gebruik van de expertise die al beschikbaar is in de regio. Samen kunnen we onze gemeenten weerbaarder maken tegen digitale dreigingen.

Zijn er verder nog belangrijke zaken die u zou willen meegeven?

Ik kan het belang van samenwerken niet vaak genoeg benadrukken. Gemeenten hoeven niet alles eigenhandig aan te pakken en hoeven ook niet allemaal weer het wiel opnieuw uit te vinden. Zo ondersteunt het eerdergenoemde Platform Veilig Ondernemen veel gemeenten met de aanpak van cyberveiligheid bij ondernemers. Daarnaast heeft de regio nu ook een ketenregisseur vanuit het Regionaal Samenwerkingsverband Integrale Veiligheid (RSIV) die de gemeenten ondersteunt bij de algehele aanpak van cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit. Door de krachten te bundelen en samen te werken met instanties als het PVO, RSIV en HSD kunnen gemeenten efficiënter opereren en hoeven ze niet alles zelf te doen. Dit zorgt ervoor dat we onze inwoners en ondernemers nog beter digitaal kunnen beschermen.

Nu cybercriminaliteit steeds grotere risico’s met zich meebrengt, vooral voor het mkb, benadrukt burgemeester Visser het belang van samenwerking tussen gemeenten, regionale instanties en cybersecurityorganisaties. Zijn oproep om kennis en middelen te delen is een sterke herinnering dat geen enkele stad of ondernemer deze uitdagingen alleen kan aanpakken. Met initiatieven zoals het platform voor cyberburgemeesters en regionale samenwerkingsverbanden is het doel duidelijk: een veiligere digitale omgeving creëren in heel Nederland. Door expertise te bundelen en samen te werken, kunnen gemeenten de cyberweerbaarheid van hun gemeenschap aanzienlijk versterken en anderen inspireren om hetzelfde te doen.

Lees hier meer over de samenwerking met de provincie Zuid-Holland op het gebied van cybersecurity en weerbaarheid, en alle alle initiatieven tijdens de cybersecurity maand.