Aanpak Detectie van digitale veiligheidsrisico’s steden

Het verhogen van digitale veiligheid: een inhoudelijk perspectief

Om te werken aan het verhogen van de digitale veiligheid op stadsniveau is het belangrijk om het verloop van een incident te begrijpen en gerichte maatregelen te nemen die zich richten op ‘mens’, ‘organisatie’ en ‘techniek’ binnen de 5 stappen van ‘identificatie van risico’s’, ‘preventie’, ‘detectie’, ‘respons’ en ‘herstel’. Deze 5 stappen zijn afkomstig uit het NIST Cyber Security Framework, dat internationaal toonaangevend is voor organisaties die hun eigen digitale veiligheid willen verhogen. Ook de gemeente maakt hiervan gebruik voor de eigen organisatie. Het NIST Cyber Security Framework is technisch van aard en oorspronkelijk toegespitst op individuele organisaties. Voor deze agenda is voor deze 5 stappen een conceptuele vertaling gemaakt naar het systeemniveau van de stad. Dit biedt een handvat voor publieke en private partijen om te werken aan de digitale veiligheid van de stad. Het geeft een overzicht van allerlei interventies die partijen kunnen inzetten. In de praktijk is de inzet van interventies door de gemeente uiteindelijk afhankelijk van de rol die de gemeente kan en wil nemen en de behoefte die er is bij organisaties in de stad. 

Detectie (maatregelen om incidenten (tijdig) te kunnen detecteren)

• Agendeer bij organisaties in de stad het belang van het continue monitoren van het eigen netwerk, apparaten en applicaties (waaronder een Security Operations Centrum en endpoint detectie); het registreren van het digitale gedrag van apparaten, applicaties en gebruikers (logging); het leren herkennen van afwijkend gedrag en datastromen; het testen en updaten van detectieprocessen en -protocollen; en het samenwerken en elkaar helpen bij incidenten.
• Zoek voor de digitale infrastructuur en lokaal vitale processen actief naar kwetsbaarheden en datalekken via open bronnen en op het darkweb (scannen en threat hunting).
• Onderzoek stimuleringsmogelijkheden en sturingsinstrumenten in het geval van een collectief actie- probleem of marktfalen.
• Zorg voor een construct waarmee informatie over kwetsbaarheden, datalekken en andere dreigings- informatie (technisch en juridisch) kan worden gedeeld met en tussen organisaties in de stad.

Gewenste ontwikkeling op de lange termijn – Detectie

• Organisaties in de stad nemen zelf de juiste detectie maatregelen en zijn aangesloten bij de voor hun relevante nationale initiatieven.
• Het netwerk dat ontstaan is voor preventie is dermate verdiept dat organisaties in de stad elkaar nu ook helpen door tactisch/operationele (technische) dreigingsinformatie te delen. Hiervoor is een construct opgericht waardoor dit geautomatiseerd en juridisch mogelijk is.
• Daarnaast wordt voor de digitale infrastructuur en lokaal vitale processen actief naar kwetsbaarheden en datalekken via open bronnen gezocht. Daardoor kunnen organisaties veel sneller een incident detecteren.